Als we zorg dragen voor de natuur, zorgt de natuur voor ons.

Vandaag 22 mei is de Internationale Dag van de Biodiversiteit. Dit initiatief van de VN, #BiodiversityDay, benadrukt het wereldwijde belang van biodiversiteit voor alle mensen en voor de planeet. Biodiversiteit, dat is de rijkdom aan levende soorten, hun genetische variabiliteit en de verspreiding ervan over lokale leefgebieden, ecosystemen, landschappen en hele continenten en oceanen. Dit jaar stelt de coronacrisis het belang ervan bijzonder op scherp.

De secretaris-generaal van de Verenigde  Naties, António Guterres, schrijft terecht: “Omdat we de natuur blijven terugdringen en de vitale leefgebieden uitputten, lopen steeds meer soorten gevaar. Ook de mens zelf en de toekomst die we willen.” https://www.un.org/en/observances/biological-diversity-day.

Nochtans… in 1992 hadden de meeste VN-landen in het ‘Biodiversiteitsverdrag’ beloofd om de biodiversiteit te beschermen. Uit de meest recente cijfers blijkt echter dat binnen enkele decennia opnieuw een miljoen soorten in hun voortbestaan worden bedreigd https://ipbes.net/global-assessment .  Dat tij moet gekeerd, we moeten onze relatie met de natuur herzien. De actualiteit heeft ons dat andermaal duidelijk gemaakt. Het coronavirus is een nieuwe ‘zoönose’, een ziekte die van dier op mens is overgezet. De vernietiging en degradatie van de natuur, en ook de handel in wilde dieren spelen een nefaste rol bij uitbraken van zoönoses. https://www.unenvironment.org/resources/emerging-zoonotic-diseases-and-l...

Om de biodiversiteit op onze planeet te beschermen, moet de VN haar rol spelen. Maar ook hier geldt: ‘think global, act local.’ Om de biodiversiteit te beschermen en herstellen moeten we de natuur weer ruimte geven. Dat begint bij ons thuis. Elke vierkante meter is een stukje van de grote puzzel. In onze tuin,  op ons balkon of terras. Op het niveau van de stad of gemeente. Dat van de regio. De Europese Unie…

In 2006 stond ik als kersvers milieuschepen in mijn stad Halle mee aan de wieg van het ‘Plan Boommarter’. https://www.pajot-zenne.be/boommarter/partners-contact/7261 Het project realiseert natuurverbindingen tussen de bestaande maar versnipperde bos- en natuurgebieden in de stad. De samenwerking met buurtbewoners en landbouwers, de Vlaamse Overheid, Natuurpunt… resulteerde in opmerkelijke realisaties, het plan loopt nog altijd met succes verder. Elders in de provincie werden gelijkaardige projecten gestart zodat de volgende stap kan gezet worden: natuurverbindingen en ontsnippering op nog grotere schaal, met de creatie van een Nationaal Park Brabantse Wouden. De Vlaamse regering wil hier op inzetten… we houden er haar aan. Net als aan haar belofte om 10.000 hectare bijkomen bos te realiseren. Maar het mag niet stoppen aan onze grenzen, we moeten Europees denken en handelen. In 2016 keurde het Europees Parlement mijn biodiversiteitsrapport goed waarin ik het voorstel voor een Trans-Europees netwerk voor Groene Infrastructuur lanceerde. Deze week nam de Europese Commissie dat idee op in haar nieuwe Biodiversiteitsstrategie.  https://ec.europa.eu/info/files/eu-biodiversity-strategy_en. De voornemens klinken mooi, maar we vergeten niet dat de vorige strategie -tot 2020- haar doelstellingen bijlage niet gehaald heeft, als gevolg van gebrekkige opvolging en lakse uitvoering door de lidstaten. Dat moet beter. Mijn hoop is dat de urgentie nu wel duidelijk is.

De EU  kan een wegbereider zijn voor andere regio’s in de wereld. Dat zal ook mijn boodschap zijn straks tijdens een online conferentie over dit onderwerp van de Parlementaire Assemblee van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa), met parlementsleden uit 57 landen uit het noordelijk halfrond. Samenwerking en engagement op zo groot mogelijke schaal vergroot de kansen voor de natuur.  De Karpaten, om maar een voorbeeld te noemen, strekken zich langs de EU grenzen verder uit tot in Oekraïne. Alle regio’s moeten samen aan de kar trekken, van Vancouver tot Vladivostok

De natuur, het is voor mij meer dan romantiek. En al zeker geen geitewollesokkenverhaal. De groei van de wereldbevolking is een realiteit die vraagt om ook in te zetten op nieuwe innovatieve technieken.  Vlaanderen is een koploper in biotech onderzoek en ontwikkeling. Nieuwe technieken kunnen een rol spelen bij het wereldwijd verbeteren van de duurzaamheid van het voedselsysteem zodat meer ruimte kan gegeven worden aan de natuur. Voor sommigen -ook bij de EU- nog een taboe. Een taboe  waar we snel van af moeten, want net nieuwe ontwikkelingen zoals ‘genome editing’ kunnen mee verhinderen dat mensen leefgebieden terugdringen en soorten doen verdwijnen.

Als we zorg dragen voor de natuur, zorgt de natuur voor ons. Als we onze relatie met de natuur herstellen, zal de natuur ons niet weer in lockdown dwingen.

Mark Demesmaeker,

Senator, Lid parlementaire assemblee OVSE