De kanker in het hart van Europa

Drie jaar na het referendum in Catalonië.

Vandaag 1 oktober is het precies 3 jaar geleden dat ik samen met andere internationale waarnemers in Catalonië was om het referendum over onafhankelijkheid te volgen. Het referendum van een land  op zoek naar vrijheid… Het Spaanse antwoord was repressie, drie jaar later is die vrijheid nog altijd een verre droom, en is het conflict verre van opgelost.

Die avond van de 1ste oktober zag de hele wereld op het televisiescherm het brute geweld waarmee de Spaanse politie een eind had proberen maken aan deze democratische oefening. Aan de school ‘Escola Ramon Llul’, in de schaduw van de Sagrada Familia basiliek in Barcelona, maakte ook ik kennis met de Spaanse furie van de Policia Nacional. Mijn videobeelden zijn daar genomen. Het ging er ruw aan toe aan in dit stemlokaal. Sommige kiezers kregen klappen, de politie stal de stembussen en trakteerde ons op rubber kogels. Er vielen gewonden...

Het referendum kwam er na een jarenlang proces waarbij Catalonië vergeefs had geprobeerd om de dialoog over zelfbeschikking aan te knopen met Madrid. De druk vanuit de samenleving voor een referendum was daarom jaar na jaar gegroeid, het Catalaanse parlement had een duidelijk democratisch mandaat gekregen om het te organiseren. Het referendum was ook de start van een ongeziene politieke repressie. De misdrijven ‘rebellie’ en ‘opruiing’ hebben in Spanje de middeleeuwen overleefd. 12 leiders -verkozen regeringsleden, voorzitter van het parlement en voorzitters van de burgerbeweging- werden aangehouden en berecht. 9 van hen zitten nog altijd in de gevangenis, veroordeeld tot lange celstraffen -tot wel 13 jaar-. Anderen gingen in ballingschap. Daarnaast lopen ook nu nog strafdossiers tegen honderden Catalaanse burgers, leraars, kunstenaars, ambtenaren… En deze week nog werd de huidige minister-president Quim Torra door het Spaanse Hooggerechtshof afgezet. Elke keer keek de Europese Unie weg, nooit heeft ze het geweld en de repressie tegen politieke dissidenten in lidstaat Spanje veroordeeld. Mensenrechtenorganisaties en zelfs de VN deden dat wel, maar de EU blijft zwijgen en verliest geloofwaardigheid als verdediger van fundamentele rechten en vrijheden. Turkije wuift kritiek op de repressie tegen Koerden weg door te verwijzen naar de Spaanse vervolging van Catalanen. China doet hetzelfde om de repressie in Hong Kong te vergoelijken. De Hongaarse buitenlandminister vraagt zich openlijk af: ‘Waarom is wat goed is in Spanje, slecht in Polen’? De politieke repressie in Spanje is dus geen intern Spaanse zaak, het is  een kanker in het hart van Europa!